Дэниель Лотерсбергер: Саде къаиделерни беджерип, енгилликнен нетиджелерге иришмек мумкюн.

— Музыкагъа насыл етип кельгенинъиз акъта айтып беринъиз. 

— Меним бабам марш оркестринде чала эди, анам исе йырлай эди. Бизим эвимизде халкъ чалгъы алетлери чокъ эди, мен оларны чалмагъа севе эдим — эр кунь олардан бирисини алып, онынъле ойнай эдим. Ана-бабам меним бу мерагъымы бегене эдилер ве ярдым эте эдилер. Балалыкъта мен эр кунь музыка иле, эсасен бабамнен берабер огъраша эдим, кимериде анам да бизге къошула эди ве бизим аккомпанементимиз иле йырлай эди. Бираз кеч мен радиода янъгъырагъан нагъмелерни бегендим, бас ёлакъларыны чалмагъа истедим, амма меним ёлум тирнекли эди.

Мен мектепни битиргенде башта тола тизмек ишине кеттим, сонъра лыжа талиматчысы олдым — меним ана-бабам музыка иле огърашмаздан эвель башта эллернен чалышмагъа огренмек керексин, деп, сая эдилер. Мен энди, омюримнинъ сонъунадже тола тизеджем, деген фикирге боюн эге язгъан эдим… Амма бир аджайип кунь бизим шеэримизде чыкъышта булунгъан Mother's Finest концертине апансыз тюшкенде бирден анъладым, мен музыка иле мутехассызджа огърашмагъа ве санада булунмагъа истейим.

О заман мен 18-19 яшымда эдим ве мен консерваториягъа кирмек къарарыны алдым — озь биринджи бас-гитарамны сатын алдым, достларымдан кирмек ичюн не кереклигини сорадым, ве гъайретле огърашып, чалышып башладым. Керекли мальземелерни огренмек ичюн терлемек керек олды. Нетиджеде бир йылдан сонъ, мен контрабас фенининъ джаз болюгине кирдим. Меним юрегим бас-гитарагъа берильгенине бакъмадан, сечимим тесадюфий дегиль эди: биринджиден, эгер сен джаз «тилини» бильсенъ ве онынъле къонушып олсанъ, башкъа услюплерни менимсемек ич бир тюрлю кучь олмаз; экинджиден, консерваторияда бас-гитара болюги ёкъ эди.

Консерваторияны битирген сонъ мен башкъа ерде яшап бакъмакъ ичюн мемлекеттен бир йылгъа кетмеге къарар алдым. Къысметим ойле экен, мен Алманиягъа тюштим, анда даа бир йыл ерли консерваторияда окъудым. Анда мен аджайип оджаларны расткетирдим, олар манъа даа зияде ачылмагъа ве янъы севиеде чалып башламагъа ярдым эттилер, бу манъа сонъра чыкъышлар ве къазанчлар ичюн керекли олгъан багъларны тапмагъа ярдым этти. Шимди, эльбет, манъа теклиф этильген эр бир концерт я да къазанч иле энди макътанмайым, амма озь истеклерими анъламакъ ве тек истегенимни япып башламакъ ичюн меним бир къач йылым кетти. Вакъыт кете эди, меним омюримде вакъиалар бир-бирининъ артындан олып кечти, ве ойле олды ки, бойле планлаштырмасам да, мен Фелеменкте къалып кеттим.

— Сиз Jamal Thomas Bandке насыл келип тюштинъиз?

— Мен даа энди Фелеменкке кочип кельгенде Алекс Бернат иле таныштым. О вакъыт о Джамалдан дерс ала эди, ондан эвель Джамал Бернаткъа озь такъымыны топламагъа истегенини айткъан. Алекс манъа янъы догъулгъан коллективге къошулмагъа теклиф этти. Джамал иле бераберликте чалмакъ фурсаты тюшкенинден, онынъ текрарланмаз грувыны ве таймингини (везин дуйгъусы — муэллиф изааты.) ис этмектен мен пек мемнюн эдим.

— Сиз Jamal Thomas Bandте ве Bag of Bonesте  иштирак этмезден гъайры не иле огърашасыз? 

— Мен шахсий тертипте ве консерваторияда дерс берем, анда оладжакъ бас-гитара ве контрабас оджаларыны азырлайым, затен, эписи чалгъыджылар киби. Меселе тек парада дегиль. Шахсен мен студентлерге косьтермеге севем: саде къаиделерни беджерсенъ, ве, эльбетте, даима амелият иле огърашсанъ, нетиджелерге не къадар енгиль иришмек мумкюн.

Бильгилеримнен пайлашмакъны джандан севем. Манъа талебе кельгенде, мен биринджиден о не истенини аныкъламагъа ве анъламагъа тырышам. Илериде бу ал дерслерни догъру тизмеге ве талебенинъ авеслигини сакълап къалмагъа имкян бере.

—  Озь карьеранъызда энъ меракълы шей акъта икяе этинъиз.

— Мен ичюн энъ меракълы ве хатыралы шей Стиви Уандер иле корюшюв олды. Бу мен Джакартада (Индонезия) Latin Band иле фестивальде чыкъышта булунгъанда олгъан шей, анда эр бир куннинъ сонъунда джем-сейшенлер кечириле эди. Мен къалгъан чалгъыджыларнен берабер отельде эдим ве бирден адамлар къычырып башлагъанларыны, садедже акъылдан азгъанларыны эшиттим. Айлансам, анда Стиви бираз джемлештирмек ичюн санагъа кете. Мен бирден санагъа чаптым, амма бираз етиштирмедим — эписи чалгъы алетлернинъ башында намлы чалгъыджылар отура эдилер. Лякин мен биринджи сырагъа кечип олдым, анда мен тек джем-сейшенлер вакъытында эшите бильген гъайрет иле, о джанлы, акъикъий сес иле кейфленип олдым. Бу унутылмаз эди! Стиви Уандер менден тек эки мерт узакълыкъта чала эди!

— Бош вакъытынъызда насыл музыканы динълейсиз? 

— Ох, меним авесликлерим баягъы чешит. Бу эм Херби Хенкок, Мишель Петруччиани, Роберт Гласпер, Бил Эванс, Tribal Tech, Foo Fighters ве чокъусы дигерлер. Мен илериде де озюм ичюн янъы меракълы иджраджыларны ачаджагъыма инанам. Саимий ве сырф эшитильген эр шейни севем.

— Джаз огренмек ичюн дюньяда энъ гузель ер къайдадыр?  

— Улу джазменлернинъ чокъусы озьлери огренген эдилер. Эписи керек шейлер — бу магнитофон, плеер я да язувларны динълемек ичюн башкъа бир шей. Бильмек керек олгъан шейлернинъ эписи энди чокътан язылгъан. Сизни мектепте огреткен эр шейлер — бу назариетни анъламакъ, ве эгер де сиз частлы олсанъыз, яхшы оджа тапмакъ, о озь теджрибесинен пайлашыр, бу теджрибе исе джанлы чыкъышларгъа азырланмагъа ярдым этер.

Эгер сиз озюнъиз ичюн чалмакъны огренмеге истесенъиз, буны эвде де япмакъ мумкюн: бир къач программаларны кочюрмек ве оларнынъ ярдымынен импровизация этмекни огренмек. Лякин эгер сиз акъикъий чалгъыджы олмагъа истесенъиз, мында тек чешит инсанларнен чалув теджрибеси ярдым этер. Бу джиэттен Нью-Йорк (АКъШ) энъ гузель ер — мында бир квадрат метрге намлы чалгъыджыларнынъ сайысы энъ зияде. Кене де бу тек анда джаз огренмеге мумкюн демек дегильдир.

— Фелеменк ве Австрия джаз саналары акъта не айта билесиз?

— Австрия — классик музыка ве рок мемлекети. Мында джаз санасы аман-аман корюнмей, Фелеменкте исе джаз пек яман белли, рагъбетли. Мисаль оларакъ, бир кере биз янгъынджыларнынъ милят джыйынында джаз триосы (флейта, контрабас, гитара) иле чыкъышта булундыкъ, Австрияда исе бизлерни бир де бир рок- я да атта металл-такъымгъа чагъырар эдилер. Эм де, мен янълышмасам,  Фелеменкте Авропадаки энъ эски джаз клубы ерлеше.